استفاده از قالب برشکاری و قالب برش یکی از انواع روش هایی هست که به وسیله آن می‌توان به ورق‌های فلزی شکل بخشید. برشکاری ورق به صورت ساده فرایندی است که در طی آن برای تولید یک محصول خاص، ورق های فلزی یا فولادی به اشکال مختلف جداسازی می‌شوند. در این مقاله کوشیده ایم تا شمارا با فرآیند تولید و شکل دهی فلزات با استفاده از این قالب‌ها آشنا نماییم.

برشکاری فلرات

ورق های فلزی و فولادی محصولاتی همه کاره هستند که برای بسیاری از کاربردهای مختلف معماری و تزئینی از دیوارها و سقف‌­ها گرفته تا برج­‌ها استفاده می‌­شود. ورق­‌های آهنی به دلیل شکل‌پذیری مناسب، قابلیت خم شدن آسان و ساخت انواع اشکال مختلف محبوبیت و کاربردهای زیادی دارند. به فرآیند جداسازی ورق­‌های فلزی برای تولید یک محصول خاص، برشکاری فلزات و یا برشکاری ورق گفته می­‌شود. برشکاری فلزات به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از انواع آن استفاده از قالب‌ برشکاری است. در ادامه به انواع روش‌های برشکاری فلزات اشاره شده است.

انواع برش فلزات

همانطور که پیش از این به آن اشاره شد، یکی از فرآیندهای شکل دهی فلزات، برشکاری و خمکاری ورق است که به روش‌­های مختلفی انجام می­‌پذیرد. این روش‌ها عبارت‌اند از:

  • استفاده از قالب­ برش (برش با سنبه و ماتریس)
  • گیوتین
  • واترجت
  • لیزری
  • هوا گاز
  • پلاسما
  • شعله
  • سیمی (وایر کات)
  • فرزکاری
  • تخلیه الکتریکی
  • اولتراسونیک

از میان انواع روش های برش فلزات، برشکاری ورق­‌ها و فلزات با استفاده از سه روش لیزری، پلاسما و شعله، اثرات حرارتی بر روی قطعه بجا می­‌گذارند که در نوع خود می­‌تواند مضر باشد.

درادامه یکی از پراستفاده ترین و پرکاربردترین روش‌های برشکاری فلزات، یعنی برشکاری با قالب برش مورد بررسی قرار گرفته است.

برشکاری با قالب برش

قالب های برش برای شکل‌دهی فلزات از طریق عملیاتی چون برش، کشش و خم کاری انجام می‌­پذیرد که با عنوان پرس­کاری یا سنبه­‌کاری نیز شناخته می‌­شوند. برای فرم دادن و بریدن ورق­‌های نازک از قالب برشکاری استفاده می­‌شود.

این قالب­‌ها از قطعات مختلفی ساخته می‌­شوند که مهم‌ترین آن­‌ها سنبه و ماتریس هستند. قالب­‌های برش یکی از انواع پرکاربرد قالب‌­های پرس هستند که برای ایجاد حفره­‌ها، سوراخ­‌ها، لبه‌­ها، شیارها و … روی قطعه کار استفاده شده و مکانیزم­‌های متفاوتی دارند. بصورت کلی تمامی انواع برش در دو گروه جای می‌گیرند؛ برش گوه‌­ای و برش قیچی.

در برش گوه‌­ای یک سنبه V شکل (شبیه به گوه) روی سطح قطعه کار ضربه وارد کرده و بافت سطحی آن را از هم جدا می­کند. در بعضی از قالب­‌های برش مثل Lancing یا Slitting از این شیوه استفاده می‌­شود.

در برش قیچی دو لبه برنده دقیقاً شبیه به قیچی در دو طرف قطعه کار قرار گرفته و با فشرده شدن آن­‌ها به روی یکدیگر برشکاری انجام می‌­گیرد. در بسیاری از قالب های برشکاری همچون Trimming یا Blanking، سنبه و ماتریس همان لبه­‌های قیچی هستند.

دایکاست و فورج از دیگر روش‌هایی هستند که به‌وسیله آن‌ها می‌توان به فلزات و فولاد شکل بخشید. در ادامه به بررسی انواع قالب برش که جهت شکل دادن به فلزات مورد اسفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم.

انواع قالب‌های برشکاری

انواع قالب های برشکاری فلزات و فولاد عبارت اند از:

قالب پولک زنی

قالب پولک زنی

قالب پولک زنی

واژه ی Blank به معنی جای خالی و اصطلاح Blanking به معنای ایجاد جای خالی است. با این حال، در منابع فارسی برای این فرآیند از اصطلاح پولک زنی یا بلنکینگ استفاده می‌­شود. در این فرآیند با کمک سنبه و ماتریس بخشی از نواحی بیرونی قطعه کار برش داده می‌­شود. در بالا اجزای یک قالب پولک زنی مشاهده می­‌شود.