فولادهای ابزار دسته‌ای از فولادهای صنعتی هستند که برای ساخت و همچنین شکل دادن مواد دیگر از قبیل فولادها، فلزات غیر آهنی و پلاستیک‌ها به کار می‌روند. در ادامه توضیحات تکمیل‌تری در رابطه با این دسته از مواد ارائه شده است. همچنین لیست کامل این محصولات نیز قابل مشاهده است.
فولاد ابزار بر اساس تعریف ارائه شده در استاندارد ISO 4957 شامل فولادهایی است که برای پردازش و فرآوری مواد یا انجام کار بر روی آنها، ابزارهای اندازه گیری و نگهداری مناسب بوده و استفاده می‌شوند.
به بیان دیگر، فولادهای ابزار مواد اولیه تولید ابزار و قالب‌هایی هستند که برای شکلدهی و برش دادن سایر مواد استفاده می‌شوند. کتاب محصولات فولادی انجمن آهن و فولاد در بخش فولادهای ابزار، تعاریف فوق را به شکل زیر بسط میدهد:
فولادهای ابزار شامل فولادهای کربنی، آلیاژی یا تندبر هستند که قابلیت سختکاری و تمپر کردن دارند. این فولادها معمولاً در کوره‌های قوس الکتریکی (EAF) ذوب شده و برای رسیدن به ویژگی‌های منحصر بفرد، با استفاده از روش‌های خاص تولید می‌شوند. از این فولادها میتوان در ساخت ابزارهای دستی خاص یا در تجهیزات مکانیکی برش، شکلدهی و پولک‌زنی مواد در دمای محیط یا دمای بالا استفاده نمود. این فولادها هنگامی که مقاومت به سایش، استحکام، چقرمگی و خواص دیگر برای عملکرد بهینه مورد نیاز باشد، کاربرد گستردهای دارند.
فولادهای ابزار با تعداد و درصد بالای عناصر آلیاژی شناخته می‌شوند: کربن بین 4/0 تا 1/2 درصد (تا 3% در فولادهای ساخته شده به روش متالوژی پودر)، کروم تا 12%، مولیبدن تا 12%، تنگستن تا 18%، وانادیم تا 4% (تا 15% در متالورژی پودر) و در برخی موارد نایوبیم تا 2% در این فولادها وجود دارند. درصد گوگرد و فسفر (کمتر از 03/0 درصد) و سایر عناصر ناخالصی در این فولادها بسیار کم است. البته در فولادهای ابزار پلاستیک برای بهبود خواص ماشینکاری مقدار گوگرد بیشتر در نظر گرفته می‌شود.
از نظر ترکیب شیمیایی، فولادهای ابزار فولادهای کربنی یا آلیاژی هستند که از توان سخت‌شدن و بازپخت برخوردارند. از خواص مطلوب Tool Steel میتوان به مقاومت سایشی و سختی بالا، مقاومت گرمایی مناسب و همچنین استحکام کافی برای کار روی مواد اشاره نمود که خواص یاد شده به وسیله اصلاح ریز‌ساختار با عملیات حرارتی قابل دستیابی است.
فولادهای ابزار را میتوان در گروه های زیر دسته‌بندی نمود:
فولاد ابزار کربنی که عمدتاً شامل فولادهای فنر است، دسته‌ای از فولادهای ابزار هستند که عنصر آلیاژی اصلی آنها کربن است. سایر عناصر آلیاژی (از جمله سیلیسیم و منگنز) به ترکیب این فولادها افزوده نمی‌شود یا در صورت اضافه شدن درصد آنها بسیار پایین است. این فولادها ساده‌ترین نوع فولاد ابزار هستند که به روش‌های معمول تولید شده و بر مبنای استانداردهای موجود، باید در حالت آنیل شده با حداکثر سختی مجاز به مشتری تحویل داده شوند.
چهار مرحله اساسی در فرآیند عملیات حرارتی فولادهای ابزار وجود دارد: پیش گرم ، گرم کردن، کوئنچ و تمپرینگ. بسته به نوع فولاد و کاربردهای نهایی که برای آن در نظر گرفته شده است، میتوان مراحل دیگری را نیز به این فرآیند اضافه نمود. قابل ذکر است کاربرد فولاد ابزار باید از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد و باید توجه داشت این فولادها قابلیت شکل‌پذیری یا ماشینکاری را بسته به نوع کاربرد برای تبدیل به شکل مطلوب را داشته باشند.
از آنجا که خواص موردنظر و موارد به‌کارگیری این دسته از فولادها اختصاصی است، فولادهای ابزار معمولا در کوره الکتریکی و با کنترل کیفی دقیق از نظر متالورژی ذوب می‌شوند. در طی فرآیند تولید این فولادها تلاش می‌شود تا به روش ESR تخلخل، جدایش، ناخالصی‌ها و آخال‌های غیرفلزی درحد امکان پایین نگه داشته شود.
فولادهای ابزار بسته به هدفی که برای آن طراحی و تولید شده‌اند، کاربردهای مختلفی دارند. مطابق استاندارد ISO 4957، فولادهای ابزار سردکار در مواردی استفاده می‌شوند که دمای سطح زیر ℃200 باشد و فولادهای ابزار گرمکار برای کاربردهای بالاتر از ℃200 طراحی شده‌اند. در این استاندارد، فولادهای ابزار تندبر در کاربردهایی قابلیت استفاده دارند که دمای سطح بر اثر سایش شدید میان ابزار و ماده حداکثر تا ℃600 بالا میرود.
از فولادهای ابزار سردکار برای تولید ابزارهای اندازه‌گیری، برشکاری، شکلدهی سرد، تولید فنر، انواع چرخدنده و شفت‌های حساس و تحت تنش بالا، ابزارهای کار با چوب، غلتک‌های نورد سرد و برخی از انواع قالبهای تزریق پلاستیک استفاده می‌شود.
کاربردهای کلی فولادهای ابزار گرمکار شامل قالب‌ها و ابزارهای گرمکار در صنایع مختلف از جمله دایکست، اکستروژن، تزریق پلاستیک و فورج، ابزارهای پرس با سرعت بالا، قالبهای خم و سکه‌زنی و قالب‌ها و ابزار تولید پیچ، مهره و پرچ می‌باشد.
فولادهای ابزار را میتوان برمبنای ترکیب شیمیایی، کاربرد، روش کوئنچ و ویژگی‌های خاص دسته بندی نمود. انواع فولادهای ابزار که در گروه صنعتی مبتکران عرضه می‌شوند عبارت اند از:
فولاد سردکار، فولاد گرمکار و فولاد تندبر
خصوصیات فولادهای ابزار بسته به نوع و دسته بندی آنها متفاوت است. به طور کلی این فولادها خواص مطلوبی را ارائه می‌کنند که سبب برتری و تمایز آنها نسبت به سایر فولادها می‌شود.
این خصوصیات در مورد فولادهای ابزار سردکار عمدتاً شامل مقاومت بالا در برابر ایجاد ترک، پایداری ابعادی بالا، سختیپذیری زیاد، مقاومت در برابر سایش و ضربه و سختی بالا می‌شود. البته باید توجه داشت که همه فولادهای ابزار سردکار شامل تمام ویژگی‌های فوق نمی‌شوند و ویژگی‌های آنها به هدفی وابسته است که برای آن طراحی شده‌اند.
خصوصیات فولادهای ابزار گرمکار عمدتاً شامل چقرمگی بالا، مقاومت در برابر نرم شدگی در دمای بالا، مقاومت بسیار بالا در برابر ایجاد ترک، پایداری ابعادی بسیار مناسب و سختیپذیری زیاد است.
فولادهای ابزار تندبر نیز بالاترین مقاومت به سایش در بین فولادهای ابزار، بالاترین مقاومت در برابر نرم شدگی و افت استحکام در دمای بالا و بالاترین میزان سختی را دارا می‌باشند. همچنین، سختیپذیری این دسته از فولادهای ابزار نیز به دلیل وجود عناصر آلیاژی زیاد بالاست.
قیمت فولادهای ابزار به عواملی مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل میتوان به گرید، سطح مقطع، سایز، برند و کشور تولید کننده و غیره اشاره نمود. بنابراین عوامل مختلفی در فیمت به روز فولاد ابزار نقش دارند. جهت اطلاع از قیمت دقیق این فولادها می‌تواند از طریق گزینه چت آنلاین به صورت آنلاین با کارشناسان ما در ارتباط باشید و یا از طریق شماره 67231000-021 با کارشناسان فروش ما در ارتباط باشید.
همچنین می‌توانید از قیمت لحظه ای فولاد از طریق فرم استعلام قیمت مطلع شوید.
©2023 – mobtakeran Industrial Group | All rights reserved
